Veneuze insufficiëntie in de praktijk | Mercatum.be

28/05/2023

Veneuze insufficiëntie in de praktijk

Veneuze insufficiëntie is een medische aandoening die optreedt wanneer de aderen niet in staat zijn voldoende bloed naar het hart terug te pompen, waardoor de druk in de aderen toeneemt en het bloed zich ophoopt. In een gevorderd  stadium geeft dit brede, uitgezette, tortueze (spat) aders. Door de belemmering van drainage van  de huid ontstaat oedeem.
Andere symptonen zijn okerdermatitis, eczeem, jeuk, ulcera.

Klachten
De patiënt met veneuze insufficiëntie klaagt over ‘zware, vermoeide benen’, soms met pijn en jeuk over de spataders, gezwollen enkels. De klachten verergeren na een lange dag rechtstaan of zitten, bij warm weer.

Oorzaken
De oorzaak is schade aan de kleppen, lekkende of versleten kleppen met als gevolg een verhoogde veneuze druk.Deze problemen komen vooral voor bij vrouwen (zwangerschap, menopauze) maar iedereen kan aan deze aandoening lijden, ongeacht de leeftijd. Andere risicofactoren die kunnen bijdragen tot veneuze insufficiëntie zijn familiegeschiedenis van aderproblemen, zwaarlijvigheid, gebrek aan lichaamsbeweging of lange tijd op de been zijn.

Prognose
Veneuze insufficiëntie (VI) is een goedaardige aandoening, leidt niet tot een lidmaatverlies.
Dit in tegenstelling tot Diepe Veneuze Trombose (DVT), wat een ernstige aandoening is door het acute risico op longembolen.

Behandeling
De behandeling bestaat vooral uit symptoomverlichting en om ‘erger te voorkomen’.
Met de juiste diagnose en behandeling is het mogelijk de symptomen van deze aandoening aanzienlijk te verminderen en de kwaliteit van leven te verbeteren.

Compressietherapie
Het aanbrengen van een drukverband in het oedeemgebied zorgt voor tegendruk. Door middel van deze compressie therapie oedeem neemt de spanning in de weefsels toe. Dit zorgt vervolgens voor een toename van de vochtuittreding uit die weefsels en een toename van de opname van lymfe.

Chirurgie
Chirurgie wordt toegepast indien compressie niet mogelijk is (obesitas, artrose)
Chirurgie is een relatief mineure ingreep, geeft een tijdelijke verlichting na de behandeling, maar de VI komt altijd terug. De eerste ingreep geeft doorgaans het duurzaamste resultaat.
Er is een een risico voor complicaties: bloeding, ulcus, tromboflebitis.
De technieken  zijn stripping of flebectomie, crossectomie, convulectomie ,endoveneuze ablatie (verschroeiing door hitte), sclerosering, schuimtherapie.

Geneesmiddelen
Venotropica (Daflon, Venoruton, Antistax, Veinofytol) zijn geneesmiddelen waarvan men vermoedt dat ze de wand van de aders verstevigen en/of de microcirculatie (doorbloeding in de kleine adertjes) bevorderen. Hierdoor zou er een tijdelijke vermindering van de symptomen optreden en zou verdere evolutie voorkomen worden. Ze worden ofwel tijdelijk (post-operatief, warme zomer) ofwel regelmatig gedurende het hele jaar ingenomen. De doeltreffendheid van een dergelijke behandeling is echter niet wetenschappelijk bewezen, maar ze kunnen op het minst geprobeerd worden. Doordat deze geneesmiddelen geen bijwerkingen of interacties geven is men van het principe ‘baadt het niet, dan schaadt het niet’.
Magnesium verbetert spiercontracties en spierkrampen,maar is niet aangewezen bij VI, eerder bij Restless Leg syndrome.

Aandachtspunten
‘Gezwollen enkels’ kan Veneuze Insufficiëntie  zijn, maar ook cardiaal, renaal, lymfatisch. Complicaties van VI zijn niet genezende wonden, flebitis (pijn, harde knobbel), bloeding.
In beide gevallen dient de diagnostiek door een arts te gebeuren.

Diepe Veneuze Trombose  & Veneuze insufficiëntie : vanwaar dan de verwarring?
Ze zijn allebei ziekte van de aders en delen een belangrijk symptoom: oedeem van de onderste ledematen.
Ze hebben een gedeelde behandeling: steunkousen.

Life style
Wat kan je zelf doen?
1. Overgewicht vermijden.
Overgewicht hindert de terugstroom van het bloed naar het hart. Bovendien leiden personen met overgewicht vaak een zittend leven en stimuleren zij op die manier onvoldoende hun bloedsomloop. Het komt er dus op aan de overtollige kilo’s kwijt te geraken.

2. Kleding en schoenen
• Vermijd hoge hakken en te nauwe schoenen want die belemmeren de normale pompfuctie van de voet en de kuit. Schoenen met hakken van 3 tot 4 cm zijn ideaal.
• Te nauwe broeken of slips en ook kousen met een elastiek en te sterk aangespannen (broeks)riemen moeten worden vermeden. Dergelijke kledingstukken kunnen immers de veneuze bloedsomloop vertragen of zelfs blokkeren

3. Warmte vermijden
Personen die aanleg hebben om veneuze insufficiëntie te ontwikkelen, stellen hun benen best niet bloot aan krachtige warmte bronnen zoals warmeluchtblazers, open haarden en kachels. Ook warme baden, sauna’s, zonnebanken en langdurig zonnebaden kunnen beter vermeden worden. Het gebruik ervan dient te worden beperkt tot 4 maal een half uur per dag.
De benen douchen met koud water gedurende maximaal 20 seconden, is ten zeerste aan te raden. Steeds beginnen met de voeten en langzaam opklimmen tot de liesstreek.

4. Veel bewegen
• Fietsen, joggen, of gewoonweg wandelen zijn ideale activiteiten om veneuze insufficiëntie te bestrijden. Ook zwemmen wordt erg aanbevolen. Zwemmen stimuleert de veneuze bloedsomloop, enerzijds door de herhaalde samentrekkingen en ontspanningen van de spieren en anderzijds door de uitwendige druk van het water. Het opwekkende effect van het koude water heeft eveneens een gunstige invloed.
• Sporten waarbij de kleppen in de aders plots aan hevige druk worden blootgesteld (zoals tennis, squash, gewichtheffen, kajakken, rugby, voetbal, vechtsporten) worden beter vermeden.
• Probeer niet te lang te zitten of te staan, wissel dus regelmatig van positie. Ook bij lange reizen met de wagen, het vliegtuig of de trein moet je af en toe rechtstaan en enkele minuten stappen om de veneuze bloedstroom terug op gang te brengen.

5. De benen masseren
Door de benen regelmatig te masseren, van de voet naar de dij toe, in de richting van de veneuze circulatie, verhoogt men de snelheid van het terugkeren van het veneuze bloed.

6. De benen omhoog leggen
De bloedcirculatie in de benen wordt vergemakkelijkt wanneer men tijdens een rustpauze de benen omhoog legt of tijdens de slaap het voeteinde van het bed ongeveer 10 à 20 cm verhoogt.

7. Stoppen met roken voor een betere doorbloeding.

8. Niet te veel alcohol
Te veel alcohol veroorzaakt een verwijding van de haarvaatjes, wat leidt tot roodheid van de huid, huidvlekken, couperose (diffuse roodheid) en spinadertjes.

9. Steunkousen dragen
Steunkousen zijn erg nuttig omdat ze het weefsel rondom de aders wat extra steun geven.

10. De huid goed hydrateren

Compressie kousen / zwachtels

Goed aangebrachte compressie therapie heeft een lage rustdruk (40mm Hg) en biedt een hogere werkdruk (bij rechtstaan: > tot 80 mm Hg).

Lange rek is zeer elastisch en  lang uitrekbaar, wordt enkel gebruikt bij weinig mobile (bedlegerig, sedentair) mensen. Mag enkel overdag aangelegd worden (dagelijkse verzorging wonden).
Vb Dauerbinde

Korte rek  is stugger, minder uitrekbaar/elastisch . De verbanden zijn meer effectief in het reduceren van oedeem, het veneus volume en de reflux. Ze behouden ook beter het volume van het been wat verder zwellen tegenhoudt.
Ze kunnen gedragen worden bij actief stappen. Bij fragiele huid wordt gewerkt met een buisverband en watering van het scheenbeen.
vb Rosidal K

Windeltechniek

Gebeurt door de verpleegkundige, er is een voorschrift van een arts nodig. Het beste moment is ‘s morgens wanneer voeten/enkels ontzwollen zijn. Windels kunnen hergebruikt worden: wassen op ±40°C, ze zijn versleten na 6-12 maanden.

Techniek -> huid hydrateren, wonde verzorgen -> buisverband -> tussenstof -> windel -> voet in 90°, opkuisen naar boven, 2 windels/been -> grootste spankracht aan de tenen, gradueel minderen -> tenen vrij (monitoring ischemie) -> oedeem minder? opnieuw aanleggen!

Windels versus Kousen

Windels aanbrengen gebeurt door de verpleging, de spankracht is te doseren/kiezen, ze passen zich aan de anatomie aan.
Windels zijn esthetisch niet aantrekkelijk.

Kousen kunnen soms ook zelf door de patiënt aangetrokken worden.
Spankracht ligt vast (klasse)
Ze zijn esthetischer, bestaan tegenwoordig in allerlei trends (belangrijk bij jongeren, vrouwen).