Wondzorg: het juiste verband | Mercatum.be

04/02/2018

Wondzorg: het juiste verband

Siliconenverbanden, alginaten, schuimverbanden, andere specifieke verbanden,…keuze genoeg.

Niet voor elke wond is een duur en complex verband nodig.Anderzijds kunnen veel wonden niet behandeld worden met een klassiek verband.

Omdat er zoveel voorschriften zijn qua grootte, merken en samenstelling kunnen deze basisprincipes van pas komen in de dagelijkse praktijk.

Het type wond

Ulcus

Een ulcus, vaak aan het been kan een arteriële of veneuze ulcus betreffen. Slechte bloedtoevoer en slechte veneuze retour kunnen oedeem, slechte oxygenatie van de cellen en weefseldegeneratie  veroorzaken. Daardoor ontstaat een ulcus. Diabetici vertonen vaak ulcera als gevolg van arterieel lijden en een verminderde gevoeligheid van de benen (diabetische neuropatie). Deze patiënten lopen een hoog risico op ulcera in het bijzonder aan de voeten.

Doorlig-of drukwond

wordt veroorzaakt door compressie van weke weefsels tussen harde weefsels. Daardoor kan het bloed niet meer goed doorstromen en takelen weefsels af. Vaak treden ulcera en necrose op.

Bedlegerige mensen en mensen met verminderde beweeglijkheid lopen een hoog risico op doorligwonden. Op benige uitsteeksels: ellebogen, hielen, heupen, heiligbeen.

Traumatische wond.

Brandwond, snijwond, beet, abrasio.

Gehechte chirurgische wond.

Het aspect

Necrose

Zwarte wond, dood weefsel wijst op slechte heling.

Pijn

De meeste patiënten met chronische wonden klagen erover dat die matige tot hevige pijnen ondervinden.

Infectie

Ontstoken wond, etter, koorts (gele wond)

Excudaat

Vooral de hoeveelheid vocht die uit de wond komt bepaalt het type verband.

Contour van de wond

Is die regelmatig,is de wond broos?

Geur

De oorsprong

De oorsprong van de wond bepaalt het risico op latere infectie en evolutie naar een chronische wond, en of de wond al dan niet moet worden gereinigd.

Welk type patiënt?

Is de patiënt diabetisch? Is hij allergisch of immunogedeprimeerd?

Heeft de patiënt een vaatziekte, welke medicatie neemt hij in? vb extra aandacht bij inname van orale anticoagulantia.

Drinkt hij alcohol, rookt hij, is hij ondervoed? Bedlegerig of kan hij zich goed bewegen?

Dit zijn essentiële  vragen die moeten gesteld worden om de latere heling in te schatten. Voor een optimale heling moet je de wond behandelen, maar ook de onderliggende aandoening.

Welke type verband kiezen?

Het verband moet de wond vochtig houden en het bacteriële evenwicht in de wond respecteren.
Passieve verbanden (al dan niet geïmpregneerd) bedekken de wond en absorberen het excudaat, maar interfereren niet met de heling. (gaaskompressen zijn daar het beste voorbeeld van).

Actieve verbanden controleren het vochtgehalte rond de wond, en als ze goed gekozen zijn, versnellen ze de heling. Als er teveel excudaat is, absorberen ze het overtollige vocht, als de wond te droog is, brengen ze vocht in. Ze zorgen voor een optimaal micro-klimaat rond de wond. Sommige verbanden mogen tot 10 dagen ter plaatse blijven.

Overzicht

Alginaatverbanden

Ze bevatten algen die een gelatineuze massa vormen in contact met excudaat.

Voor oppervlakkige of diepe wonden met een matig of sterk excudaat. Absorptie ++.

Ze hebben een hemostatisch effect, mogen niet gebruikt worden op droge wonden.

Hydrocolloïdverbanden

Hydrofiele en absorberende polymeren die een gel vormen in contact met excudaat.
Het houdt de wond vochtig, absorbeert traag en kleeft weinig. Voor wonden met een matig tot licht excudaat. Niet geschikt voor zeer excudatieve, geïnfecteerde wonden of wonden met een risico op infectie.

Siliconen
Kleefverband bedekt met ene dunne siliconelaag. Occlusief mechanisme dat vocht inbrengt in het litteken en de roodheid en de jeuk vermindert. Indicatie is hypertrofische littekens en keloïden. Kan ook preventief gebruikt worden op gesloten postoperatieve wonden.

Hydrogel
Macromoleculen van CMC, pectine of alginaat in een celstructuur. Afkoelend effect. Brengt vocht in de wond, absorbeert het teveel aan excudaat en de debris van de wond. Niet aanbrengen rond de wond, anders risico op maceratie. Kan worden bedenkt met een niet-absorberende film (polyurethaan).

Polyurethaanfilm
Hypoallergene, elastische en adhesive film. Geen absorptie, beschermt enkel de wond en zorgt voor een occlusief milieu. Bedekking van een chirurgische hechting. Laat lucht en water door, maar geen excudaat of bacteriën. Niet geschikt voor geïnfecteerde wonden.

Schuimverband
Absorberend polyurethaanschuim (meerdere lagen) met sterke absorptie. Kleeft aan de wonde dankzij interne siliconen-of polyurethaanlaag. Voor oppervlakkige of diepe wonden met ene matig tot sterk excudaat. Mag de randen van de wond niet bedekken, anders risico op maceratie. Niet geschikt voor droge wonden.

Kompres met actieve koolstof
Geactiveerde kool absorbeert slechte geurtjes en bacteriën. Voor purulente wonden en wonden in kankerweefsel.

Ontstekingsremmend verband

Schuimverband met ibuprofen, dat homogeen in het verband is verspreid. Als het schuim in contact komt het excudaat, komt ibuprofen vrij. Bij pijnlijke wonden.

Zilververband
Heeft een breedspectrumwerking op schimmels en bacteriën. De zilverpartikels die vrijkomen bij contact met excudaat hebben antibacteriële eigenschappen. Voor geïnfecteerde wonden.

Vetverband

Kompres doordrenkt met vetstoffen: paraffine of vaseline.

Verbetert de heling, kleeft niet en is niet-allergiserend. Op gehechte chirurgische wonden. Een vetverband is neutraal voor het vochtevenwicht in de wonde.