Hand-voet syndroom bij chemotherapie | Mercatum.be

15/05/2018

Tijdens sommige behandelingen kunnen de handpalmen en de voetzolen gevoelig worden. Orale antikankergeneesmiddelen zijn minstens even toxisch als intraveneuze therapiën. Hieronder worden 2 frequent voorkomende problemen beknopt besproken samen met advies voor betere verzorging van de beschadigde handen en voeten. 

Hand-voet huidreactie

De hand-voet huidreactie (HFR) is een reactie die typisch is gelinkt aan een therapie met orale trypsine kinase inhibitoren (TKI) en die afhankelijk van de graad van ernst wordt gekenmerkt door roodheid, zwelling, hyperkeratose en eeltvorming, een droge schilferende huid, kloven en sensoriële stoornissen. De reactie verschijnt in de eerste weken van de behandeling met pijn die voorafgaat aan de dermatologische symptonen. Het komt altijd bilateraal voor en is dosisafhankelijk. Verminderde bloedtoevoer zorgt voor afsterven van de huidcellen waardoor eelt ontstaat.

Preventie

• Screenen op planetaire (aan de koolkant) hyperkeratose voor aanvang
• Bij overmatig eelt: topische exfoliërende producten (vb. zoutbad of eeltzalf*) of consult bij medisch pedicure/ manicure/ podoloog
• Preventief gebruik van ureum 10% crème (vb Eucerin UreaRepair Plus 10% creme   2383461)
• Bescherming drukgevoelige zones van handen en voeten.

Behandeling

• Zalf op basis van ureum in hoge concentratie ( Xerial 10 melk code 3262359, Xerial 30 voetcreme code 3276540, Xerial 50 extreme voetcreme code 3262367)
• Bij schilfers/ hyperkeratose: salicyzuurzalf in magistrale bereiding door de apotheker
• Bij erytheem: Diprosone crème (op doktersvoorschrift)
• Lokale afkoeling (coldhot pack) (3567799)
• Contacteer arts of oncoloog
• Vermijd heet water en spannende schoenen

Hand-voet syndroom

Het hand-voet syndroom (HFS) is een reactie die optreedt bij chemotherapeutica anders dan de TKI’s. HFS wordt gekenmerkt door een pijnlijk en veralgemeend erytheem van de handpalmen of voetzolen, vaak voorafgegaan door paresthesieën. Dit kan verder evolueren tot oedeem en blaarvorming. Het ontstaan van deze reactie is niet exact gekend maa kan gelinkt worden met het lekken van het chemotherapeuticum in de capillairen van de handpalmen en de voetzolen, in de eccriene zweetklieren die er overvloedig aanwezig zijn. Dit kan een lokaal etsend effect veroorzaken.

Preventie

• Hydrateer bij opstart van de therapie voldoende de huid (hand/voet) met een hydraterende crème vb La Roche-Posay Podologics code 2031474
• Laat de voeten/handen verzorgen door een manicure/pedicure/podoloog
• Geen gekende schoenen dragen

Behandeling

• Breng koude aan op de hand- en voetzolen (vb. ijs of koud water); vasoconstrictie vermindert jeuk en pijn
• Vermijd te heet water
• Vermijd druk of wrijvingen op handpalmen en voetzolen
• Vermijd hitte en zonnebrand
• Breng 2 maal per dag een hydraterende crème aan  vb La Roche-Posay Podologics code 2031474
• Ontsmet geïnfecteerde wondjes ( povidone jood)
• Behandeling van graad 2 en 3: verwijs door naar dermatoloog en oncoloog